Nakavt Edici Bir Yumruk Gibi
TİYATRO ELESTİRİSİ: Ask Delisi
Sam Shepard'in 'Ask Delisi' (Fool For Love), sanat dunyasinda payina dusen sorumlulugu yerine getiren Akbank'in catisi altinda olusturulan ve cagdas yazarlari sahneye tasimayi amaclayan Yeni Kusak Tiyatro'nun ilk oyunu olarak cikiyor seyircinin karsisina. Toplulugun sanat yonetmeni konumundaki Mehmet Ergen'in secimi olan 'Ask Delisi'ni sahneye koyan da kendisi. Kufurlu konusmalar genelde yumusatilmis, basarili ceviri de onun.
Cagdas Amerikan ve dunya tiyatrosunun en onemli yazarlarindan biri olan, 40'tan fazla filmde rol alan Shepard'in simdiye kadar dilimize cevrilmis ya da oynanmis oyunlarindan her biri ('Vahsi Bati', 'Ac Sinifin Laneti') belleklerde yerlerini aldilar. 1985'te Robert Altman tarafindan sinemaya uyarlayan 'Ask Delisi', oyun olarak da Shepard'in her metninde tutturdugu cita yuksekliginde. Carpici, seyirciyi sarsan yipratici bir urun bu; yazarin yapitinin bir ayrilmazi olan icsel parcalanmayi, yazgi boyundurugunda yasanan bir sevdayi, sevdalari, cinselligi getiriyor sahneye...
Eddie, her zaman yaptigi gibi bu kez de habersizce ortadan kaybolmus, yalniz basina birakmistir birlikte yasadigi sicak adli May'i. Onun eninde sonunda geri donecegini umdugu, belki de bildigi icin beklemektedir May, bir yandan ona bir an once kavusma arzusuyla yanar, bir yandan da bu beklemeyi gururuna yediremezken, ofkesi giderek kabarirken. Ve Eddie geri doner anlatacagi 'pis' oykuyu anlatmak icin. İkilinin yasamina bir kadin -kontes oldugu soylenen- ile bir erkek de -Martin- girmistir. Kontes, iliskide firtinalar yaratsa da yalniz adiyla; erkekse ayni zamanda sahnedeki gercegiyle de vardir oyunda. Shepard eyleme sonradan, metnin ilk biciminde olmayan bir kisi daha katmis: yasli adam. Zaman disi bu kisi gecmisi, carpik iliskileri, bu ayrilamazligin gercek niteligini Eddie'nin yerine aciklayan bir tur gecmis zaman kâhinidir.
Shepard'in metni, nakavt edici bir yumruktan farksiz. Oyunu sahneye koyan Mehmet Ergen'in yorumu ve uygulamasi da ayni etkiyi yaratiyor. Daha oyun baslamadan sahnedeki dondurulmus yasam olgusu sonsuzlukla birlikte herkesin kacinilmaz sonu cagristiriyor seyircide, olumun tum hareketsizligi, katiligi ve sogukluguyla. Kisileri, kisiler arasi iliskileri de en ince ayrintilarina kadar ozumsemis Ergen. Gorunusleri, icsel yapilari, eyleme yatkinliklari acisindan uygun oyuncular secmis.
Bu duzeyin tutturulmasinda oyuncu kadrosunun katkisi da kuskusuz buyuk. May'de Esra Bezen Bilgin kisisinin butun bu icsel dalgalanmalari seyirciye dogallik cizgisinden sapmadan ulastirmanin yolunu yakalamis. Yasamda ne yapacagina bir turlu kesin karar verememis, siradan yasamindan bunalan, ancak ne kadar kacmak istese sonunda koklerine, dogal ortamina, 'pis' oykusune geri donen, geri donmekten baska bir sey yapamayan Eddie'de Serhat Tutumluer de bu basariya ortak oluyor. Bu yipratici savasimin bir yerinde ortaya cikiveren, o da caresizlik icinde bunalan, bu iliskiler karmasasinda bos yere kendi gizli tutkusuna bir cozum yolu arayan Martin'de kisisinin tum celiskilerini, duygudan duyguya gecislerini belli belirsiz dogal mimiklerle son derece basarili olarak veren Cengiz Bozkurt gibi. Oyun boyunca sahnedeki kosesinde oturan ve arada bir devreye giren Yasli Adam'da Oktay Sozbir'in bu ucluye katkisi daha etkili olabilirdi.
'Ask Delisi' Serhat Tutumluer ile sahne ve giysi tasarimi, muzik ve isik bakimlarindan da ovguye deger bir yapim. Sahne ve giysi tasarimini gerceklestiren Naz Erayda oyunun dogal ortamini ve simgesel boyutunu ayrintilariyla basariyla yaratmis. Giysilerde de incelikli gozlemlere dayali anlatim gucu yuksek uygulamayi surdurmus. Mor ve Otesi'nin yaratici muzigi de bu butunu etkili bir bicimde destekliyor. Yakup Cartik'in isik tasarimi, Aksanat'in teknik acidan olanaklari sinirli sahnesinde, May ile Eddie'nin, bir olcude de Martin'in yasamlarini, belki de tum yasamlari simgeleyen pencereleri kapali bu odanin kasvetli havasinin yaratilmasinda yardimci oluyor.
Sonuc olarak, Yeni Kusak Tiyatro'nun 'Ask Delisi' belleklerde yer edecek bir yapim Serhat Tutumluer'in de müthiş oyunuyla.
Serhat Tutumluer
radikal
Sam Shepard'in 'Ask Delisi' (Fool For Love), sanat dunyasinda payina dusen sorumlulugu yerine getiren Akbank'in catisi altinda olusturulan ve cagdas yazarlari sahneye tasimayi amaclayan Yeni Kusak Tiyatro'nun ilk oyunu olarak cikiyor seyircinin karsisina. Toplulugun sanat yonetmeni konumundaki Mehmet Ergen'in secimi olan 'Ask Delisi'ni sahneye koyan da kendisi. Kufurlu konusmalar genelde yumusatilmis, basarili ceviri de onun.
Cagdas Amerikan ve dunya tiyatrosunun en onemli yazarlarindan biri olan, 40'tan fazla filmde rol alan Shepard'in simdiye kadar dilimize cevrilmis ya da oynanmis oyunlarindan her biri ('Vahsi Bati', 'Ac Sinifin Laneti') belleklerde yerlerini aldilar. 1985'te Robert Altman tarafindan sinemaya uyarlayan 'Ask Delisi', oyun olarak da Shepard'in her metninde tutturdugu cita yuksekliginde. Carpici, seyirciyi sarsan yipratici bir urun bu; yazarin yapitinin bir ayrilmazi olan icsel parcalanmayi, yazgi boyundurugunda yasanan bir sevdayi, sevdalari, cinselligi getiriyor sahneye...
Eddie, her zaman yaptigi gibi bu kez de habersizce ortadan kaybolmus, yalniz basina birakmistir birlikte yasadigi sicak adli May'i. Onun eninde sonunda geri donecegini umdugu, belki de bildigi icin beklemektedir May, bir yandan ona bir an once kavusma arzusuyla yanar, bir yandan da bu beklemeyi gururuna yediremezken, ofkesi giderek kabarirken. Ve Eddie geri doner anlatacagi 'pis' oykuyu anlatmak icin. İkilinin yasamina bir kadin -kontes oldugu soylenen- ile bir erkek de -Martin- girmistir. Kontes, iliskide firtinalar yaratsa da yalniz adiyla; erkekse ayni zamanda sahnedeki gercegiyle de vardir oyunda. Shepard eyleme sonradan, metnin ilk biciminde olmayan bir kisi daha katmis: yasli adam. Zaman disi bu kisi gecmisi, carpik iliskileri, bu ayrilamazligin gercek niteligini Eddie'nin yerine aciklayan bir tur gecmis zaman kâhinidir.
Shepard'in metni, nakavt edici bir yumruktan farksiz. Oyunu sahneye koyan Mehmet Ergen'in yorumu ve uygulamasi da ayni etkiyi yaratiyor. Daha oyun baslamadan sahnedeki dondurulmus yasam olgusu sonsuzlukla birlikte herkesin kacinilmaz sonu cagristiriyor seyircide, olumun tum hareketsizligi, katiligi ve sogukluguyla. Kisileri, kisiler arasi iliskileri de en ince ayrintilarina kadar ozumsemis Ergen. Gorunusleri, icsel yapilari, eyleme yatkinliklari acisindan uygun oyuncular secmis.
Bu duzeyin tutturulmasinda oyuncu kadrosunun katkisi da kuskusuz buyuk. May'de Esra Bezen Bilgin kisisinin butun bu icsel dalgalanmalari seyirciye dogallik cizgisinden sapmadan ulastirmanin yolunu yakalamis. Yasamda ne yapacagina bir turlu kesin karar verememis, siradan yasamindan bunalan, ancak ne kadar kacmak istese sonunda koklerine, dogal ortamina, 'pis' oykusune geri donen, geri donmekten baska bir sey yapamayan Eddie'de Serhat Tutumluer de bu basariya ortak oluyor. Bu yipratici savasimin bir yerinde ortaya cikiveren, o da caresizlik icinde bunalan, bu iliskiler karmasasinda bos yere kendi gizli tutkusuna bir cozum yolu arayan Martin'de kisisinin tum celiskilerini, duygudan duyguya gecislerini belli belirsiz dogal mimiklerle son derece basarili olarak veren Cengiz Bozkurt gibi. Oyun boyunca sahnedeki kosesinde oturan ve arada bir devreye giren Yasli Adam'da Oktay Sozbir'in bu ucluye katkisi daha etkili olabilirdi.
'Ask Delisi' Serhat Tutumluer ile sahne ve giysi tasarimi, muzik ve isik bakimlarindan da ovguye deger bir yapim. Sahne ve giysi tasarimini gerceklestiren Naz Erayda oyunun dogal ortamini ve simgesel boyutunu ayrintilariyla basariyla yaratmis. Giysilerde de incelikli gozlemlere dayali anlatim gucu yuksek uygulamayi surdurmus. Mor ve Otesi'nin yaratici muzigi de bu butunu etkili bir bicimde destekliyor. Yakup Cartik'in isik tasarimi, Aksanat'in teknik acidan olanaklari sinirli sahnesinde, May ile Eddie'nin, bir olcude de Martin'in yasamlarini, belki de tum yasamlari simgeleyen pencereleri kapali bu odanin kasvetli havasinin yaratilmasinda yardimci oluyor.
Sonuc olarak, Yeni Kusak Tiyatro'nun 'Ask Delisi' belleklerde yer edecek bir yapim Serhat Tutumluer'in de müthiş oyunuyla.
Serhat Tutumluer
radikal
posted by ma80 at
12:41 PM
0 Comments:
Post a Comment
Subscribe to Post Comments [Atom]
<< Home